Bu b�l�m projenin k�sa bir tarihini, hedeflerini ve projenin geli�me modelini de i�eren bilgileri sunmaktad�r.
Contributed by Jordan K. Hubbard <[email protected]>.
FreeBSD projesinin
k�kleri 1993'�n erken k�s�mlar�na kadar gider. Proje k�s�m k�s�m Patchkit'in
son 3 koordinat�rl���n� Nate Williams, Rod Grimes ve benim yapt���m "Gayri
resmi 386 BSD Patchkit" in b�y�mesiyle olu�mu�tur.
Ger�ek hedefimiz
Patchkit mekanizmas�n�n ��zmeyi ba�aramad��� kendisiyle ilgili problemleri
��zmek i�in 386BSD'nin ara bir versiyonunu �retmekti. Baz�lar�n�z bu geli�melerle
ilgili olarak "386BSD 0.5" ya da "386BSD Interim" projelerinin
ismini hat�rlayabilirsiniz. 386BSD Bill Jolitz'in o noktaya kadar bir y�ll�k
ihmalinin s�k�nt�s�n� �ok a��r bir �ekilde ya�ayan bir i�letim sistemiydi.
Her ge�en g�n Pathckit'deki sorunlar daha da artt�k�a hepimiz bir �eylerin
yap�lmas� gerekti�ini d���nmeye ba�lad�k ve Bill'e yard�mc� olmak i�in bu
ara (temizlenmi�) olan versiyonu denemeye karar verdik. Bu planlar Bill
Jolitz'in aniden deste�ini �ekmeye karar vermesi ve �nerimize bir alternatif
g�stermeden ayr�lmas� ile kabaca durdurulmu� oldu.
Bill'in
deste�i olmasa bile hedefimizin hala ger�ek�i oldu�unu g�rmek uzun s�rmedi.
Yan�m�za David Greenman'� da alarak FreeBSD ismini benimsedik. �lk ama�lar�m�z
sistemin o anki kullan�c�lar�na dan��arak belirlendi. Projenin yolda oldu�u,
belki de ger�ekle�ece�i a��k�a ortaya ��kt���nda, internete kolayca ula�amayan
insanlara da FreeBSD'nin da��t�labilmesi i�in Walnut Creek CDROM'la irtibata
ge�tim. Walnut Creek CDROM sadece FreeBSD'yi CD �zerinde vermekle kalmay�p,
daha da ileri giderek bize proje �zerinde �al��mak i�in h�zl� internet ba�lant�l�
bir bilgisayar da sa�lad�. Walnut Creek CDROM bu tamamen bilinmeyen projeye
�rne�i g�r�lemeyecek deste�i olmasayd� FreeBSD'nin bu g�ne kadar ilerlemesi
m�mk�n de�ildi.
FreeBSD'nin
ilk CDROM ve internet �zerinden da��t�m� 1993'�n aral�k ay�nda ger�ekle�ti.
Bu s�r�m U. C. Berkeley'in 4.3 BSD-Lite ("Net/2") teypleri ile
386BSD ve Free Software Foundation'dan al�nan pek �ok par�a �zerine kurulmu�tu.
Bu s�r�m ilk s�r�m i�in olduk�a ba�ar�l� olmu�tu. Bu s�r�m� May�s 1994'te
piyasaya s�rd���m�z daha da ba�ar�l� olan FreeBSD 1.1 izledi.
Bu s�re zarf�nda Novell ile U. C. Berkeley aras�ndaki mahkemenin konusunu
olu�turan Berkeley Net/2 teybi �zerindeki hak iddialar�n�n bir anla�mayla
sonu�land�r�lmas�yla beklenmeyen f�rt�na bulutlar� ufukta g�r�lmeye ba�land�.
Anla�man�n bir maddesinde U.C. Berkeley Net/2'nin b�y�k bir k�sm�n�
"sahiplenilmiş"
kod oldu�unu ve Novell'in ( dolay�s�yla da bir s�re �nce AT&T'den al�nmas�
nedeniyle AT&T'nin ) mal� oldu�unu kabul ediyordu. Berkeley'in bunun
kar��l���nda alm�� oldu�u 4.4 BSD-Lite s�r�m�n�n, sonunda piyasaya s�rebildi�inde
"sahipsiz" say�lmas� olacakt� ve t�m Net/2 kullan�c�lar� 4.4
BSD-Lite kullanmaya te�vik edilecekti. Bu anla�ma FreeBSD'yi de kaps�yordu
ve projenin Temmuz 1994'e kadar kendi Net/2 tabanl� �r�n�n da��t�m�n� durdurmas�
isteniyordu. Anla�man�n maddelerine g�re, proje bu tarihe kadar bir s�r�m
daha yap�labilirdi. Bu s�r�m FreeBSD 1.1.5.1 oldu.
Bundan sonra FreeBSD kendini daha tamamlanmam�� olan 4.4 BSD-Lite �zerine
yeniden kurmaya ba�lad�. Lite s�r�mleri yetersizdi. ��nk� Berkeley'in CSRG'si
( Bilgisayar Sistemleri Ara�t�rma Grubu ) ger�ek bir bootable sistem yaratmak
i�in gerekli kodlar� �e�itli yasal sebeplerden dolay� kald�rm��t� ve 4.4'�n
Intel portu �ok b�y�k bir �ekilde tamamlanamam��t�. Projenin bu d�n���m�
yapabilmesi Kas�m 1994'� buldu. Bunu takiben Aral�k'�n sonunda FreeBSD 2.0
s�r�m� internet ve CDROM �zerinden da��t�lmaya ba�land�. S�r�m�n ufak tefek
sorunlar� olmas�na ra�men, s�r�m ger�ek bir ba�ar�y� yakalad� ve daha g��l�
ve kurmas� daha kolay olan 2.0.5 s�r�m� 1995'in Haz�ran'�nda bunu takip
etti.
FreeBSD 2.15'i A�ustos 1996'da piyasaya s�rd�k. Bu s�r�m�n ISP'ler ve ticari topluluklar ars�nda yeterli pop�lariteye ula�mas�yla 2.1 STABLE kolu do�rultusunda bir di�er s�r�m ortaya ��kt�. Bu �ubat 1997'de piyasaya s�r�len ve 2.1 STABLE �zerindeki geli�meyi tamamlayan 2.1.7 idi. �imdi bu kol �zerinde koruma modunda, sadece g�venlik geli�tirmeleri ve di�er kritik bug ayarlar� yap�lacakt�. (RELENG_2_1_0)
FreeBSD 2.2 t�pk� RELENG_2_2 gibi geli�tirme ana hatt�ndan ("-CURRENT") Kas�m 1996'da ortaya ��kt�. Ortaya ��kt�. 2.2 kolu boyunca en sonuncusu Kas�m 1998'de piyasaya s�r�len 2.2.8. oaln geli�tirilmi� versiyonlar yaz ve sonbahar 97 boyunca yap�ld�. �lk resmi 3.0 s�r�m� Ekim 1998'de ortaya ��kt� ve 2.2 kolu i�in sonun ba�lang�c�n� ortaya koydu. 4.0 CURRENT ve 3.X STABLE kollar�yla birlikte 20 Ocak 1999'da a�a� yeniden dallanmaya ba�lad�. 3.X STABLE kolundan 3.1 15 �ubat 1999'da, 3.2 15 May�s 1999'da, 3.3 Eyl�l 1999'da ve 3.5 24 Haziran 2000'de piyasaya s�r�ld�. 3.5'i bir ka�g�n sonra Kerberosa birka� k���k son dakika g�venlik g�ncellemelerinin yap�ld��� 3.5.1 s�r�m� takip etti. Bu 3.X kolunun son s�r�m�yd�.
13 Mart 2000'de bir kol daha ortaya ��kt�. Bu kol �imdi Stabil olarak de�erlendirilen 4.X-STABLE kolunun do�u�unu g�rd�. O zamandan beri bu koldan baz� s�r�mler ortaya ��kt�. 4.0 Mart 2000'de 4.1 Haziran 2000'de 4.2 Kas�m 2000'de piyasaya s�r�ld�. 4.X.STABLE (RELENG_4) kolu �zerinde 2001'de de yeni s�r�mler olacak.
Uzun s�reli geli�tirme projeleri 5.0-Current (trunk) kolu ve 5.0'�n snapshot s�r�mleri olarak CD ve tabiki internet �zerinden ��kmaya devam edecek. Bu s�r�mlere �zerlerinde �al��malar geli�tik�e the snapshot server �zerinden ula�abileceksiniz.
Contributed by Jordan K. Hubbard <[email protected]>.
FreeBSD projesinin hedefleri string ekli olmadan herhangi bir ama� i�in kullan�labilecek bir software sunmakt�r. �o�umuzun kodlarda ve projede �nemli yat�r�mlar� oldu ve elbette k���k mali destekleri �nemseyecek de�iliz. Fakat kesinlikle bu konu �zerinde �srarc� olmaya haz�rlanm�� de�iliz. �lk ve en �nemli g�revimizin herkese her ne ama�la olursa olsun kodlar� sunmak oldu�una inan�yoruz. B�ylece kodlar�n kullan�m� olabildi�ince yayg�nla�abilecek ve m�mk�n olan en fazla yarar� sa�layacakt�r. Bu free software'in en temel ama�lar�ndan biri oldu�una inand���m ve heyecanla destekledi�imiz amac�m�zd�r.
En az�ndan kar��t� yeterince uygulanan eri�im taraf�ndan baksak bile, GNU, GPL yada Libriary GPL alt�na d��en kaynak a�ac�m�zdaki kodlar biraz daha fazla string ekli olarak gelir. Fakat GPL software'in ticari kullan�m�ndan do�abilecek olan fazladan kar���kl�klara ba�l� olarak, daha mant�kl� bir se�enek olmas�ndan dolay� biz daha rahat bir BSD copyright'� alt�nda program� sunmay� tercih ediyoruz.
Contributed by Satoshi Asami <[email protected]>.
FreeBSD'nin geli�tirilmesi �ok a��k ve esnek bir s�re�tir. FreeBSD destek�iler listesinden g�r�lebilece�i gibi t�m d�nya �zerinden y�zlerice insan�n deste�iyle yap�land�r�lmaktad�r. S�rekli olarak yeni geli�tiriciler ve fikirleri aramaktay�z. Projemizle ilgilenenler bize tart��ma mail listemiz olan [email protected] adresinden ula�abilirler. [email protected] duyuru mailleri listemiz de di�er FreeBSD kullan�c�lar�n� ana �al��ma alanlar�n� duyurmak i�in kullan�lmaktad�r. Tek ba��na yada grup halinde �al��anlar i�in FreeBSD projesi ve geli�tirme s�reci ile ilgili ��renilebilecek kullan��l� �eyler;
FreeBSD'nin merkezi kaynak a�ac� CVS (Concurrent Version System - E�zamanl� versiyon sistemi) taraf�ndan muhafaza edilir. CVS, FreeBSD ile birlikte gelen herkese �cretsiz olarak a��k olan bir kaynak (kod) kontrol arac�d�r. Ana CVS kayna�� Concord CA, ABD'de bir makine i�inde tutulur. Buradan t�m d�nyadaki e�kaynakl� makinalara aktar�l�r. Kendi i�erisinde kontrol edilen CURRENT ve STABLE a�a�lar� gibi CVS a�ac� da kolayca sizin makinan�za aktar�labilir. L�tfen bu konuda daha fazla bilgi almak i�in kendi kod a�ac�n�z� senkronize etme b�l�m�n� okuyun.
Ba�l�lar CVS a�ac�na yazma eri�imi olan insanlard�r. Dolay�s�yla FreeBSD kodunda de�i�iklik yapma hakk�na sahiptirler. "Commiters" terimi csv(1) commit komutundan gelmektedir. Bu komut CVS kayna��nda yeni de�i�iklikler yapmak i�in kullan�lmaktad�r. Ba�l�lar listesindekilere g�zden ge�irilmesi i�in �neri yapmak i�in en iyi yol send-pr komutudur. Ayr�ca e�er sistemde bir �eyler birbirine kar��m�� g�r�n�yorsa listeye [email protected] adresine mail atarak ula�abilirsiniz.
FreeBSD
�ekirdek tak�m� bir �irketteki y�netim kurulu �yelerine e�de�er
olarak d���n�lebilir. �ekirdek tak�m�n�n ana g�revi projenin genel
olarak do�ru yolda, do�ru bir �ekilde ilerlemesini sa�lamakt�r. Kendini
adam�� ve sorumlu geli�tiricilerin ba�l�lar grubuna davet edilmesi
t�pk� bo�alan yerlere gelen �ekirdek tak�m�n�n yeni �yelerini e�itmek
gibi �ekirdek tak�m�n�n g�revlerinden biridir. �imdiki �ekirdek tak�m�
2000 Ekim'inde aday olan ba�l�lar havuzundan se�ilmi�tir. Se�imler
iki y�lda bir yap�l�r.
Baz� �ekirdek tak�m� �yelerinin ayn� zamanda �zel
sorumluluk alanlar� vard�r. Bunun anlam� sistemin baz� b�y�k par�alar�n�n
ilan edildi�i gibi �al��mas�n� sa�lamakt�r.
NOT: �ekirdek tak�m� �yelerinin bir �o�u FreeBSD geli�tirilmesi i�in g�n�ll�lerdir ve projeden kendilerine bir yarar sa�lamazlar. Bu nedenle "ba�l�l�k" "kesin destek" anlam�nda benzetmesi ger�ekten �ok do�rudur. Yukar�daki y�netim kurulu �yeleri benzetmesi ger�ekten �ok do�rudur ve bu insanlar�n ya�amlar�n� FreeBSD'ye adad�klar�n� s�ylemek belki de daha do�ru olabilir. ;-)
D�� Destek�iler
Son olarak, en b�y�k geli�tirmeci grubu geri beslemeyi sa�layan ve s�rekli olarak hatalar� d�zelten kullan�c�lar�n kendileridir. FreeBSD'nin daha fazla gayri merkezi geli�imini izlemek i�in FreeBSD'nin [email protected] adresindeki mail listesine �ye olman�z en temel yoldur. Burada FreeBSD ile t�m teknik geli�meler tart���lmaktad�r.
Projeye -kendi yolunda kod listesine do�ru ilerleyen- herhangi bir katk� yapanlar�n listesi uzun ve b�y�yen bir listedir. �yleyse neden bug�n FreeBSD'ye bir �eylerle katk�da bulunacak siz de bu listeye kat�lm�yorsunuz? :-)
Kod sa�lamak projeye destek vermenin tek yolu de�ildir. Yap�lmas� gereken i�lerin tam bir listesi i�in bu el kitab�ndaki nas�l katk�da bulunabilirim b�l�m�n� okuyabilirsiniz.
�zet olarak, geli�im modelimiz e�merkezli �emberlerin gev�ek bir k�mesi olarak organize edilmi�tir. Merkezi model FreeBSD kullan�c�lar�n�n rahat� i�in dizayn edilmi�tir. B�ylece kullan�c�lar bir merkezi kod �ss�n� rahatl�kla izleyebilir ve buraya katk�da bulunabilirler. Arzulad���m�z, kullan�c�lar�n rahat�a y�kleyip kullanabilece�i birbirine biti�ik durumdaki �ok geni� uygulama programlaryla sa�l�kl� bir �ekilde �al��an bir i�letim sistemi sunmakt�r. Bu model bu arzumuza ula�makta �ok etkili olmaktad�r.
Bize FreeBSD geli�tiricisi olarak kat�lacaklardan tek istedi�imiz �u andaki sistemin ba�ar�s�n�n kayna�� olan kendini projeye adaman�n bir k�sm�d�r.
FreeBSD �cretsiz, tam kaynak kodlu 4.4 BSD-Lite tabanli ve Intel 386, 486, Pentium, Pentium Pro, Celeron, Pentium II, Pentium III ( yada uyumlu ) ve DEC Alpha tabanl� bilgisayar sistemlerine uyumlu bir bilgisayar sistemidir. �ncelikli olarak U.C.Berkeley CSRG grubunun program�na dayanmakla birlikte NetBSD, OpenBSD, 386BSD ve Free Software Foundation'dan da katk� alm��t�r.
1994'�n sonlar�nda FreeBSD 2.0'�n piyasaya s�r�m�nden bu yana performans�, �zellikleri ve dayan�kl�l��� �ok b�y�k bir �ekilde artt�. En b�y�k de�i�iklik VM/ dosyal� �nbelliek ile birle�tirilmi� bir rewamped sanal haf�zad�r.B�ylece sadewce performans artmakla kalmam�� ayn� zamanda 5MB ayarlar� daha kabul edilebilir bir minimum yapan FreeBSD'nin haf�za footprint'i d��m��t�r. Di�er geli�meler NIS client ve sunucu deste�ini, transaction TCP deste�ini, dial-on demand PPP'yi, dahili DHCP deste�ini, geli�tirilmi� SCSI alt sistemini, ISDN deste�ini, ATM deste�ini, FDDI'y� Fast ve Gigabit ethernet deste�ini ve son Adaptec kontrol kartlar�n�n geli�mi� deste�ini ve y�zlerce hata d�zeltmeyi kapsar.
Ayr�ca kullan�c�lardan bir�ok yorum ve �neriyi de dikkate ald�k ve daha mant�kl� ve kolayca anla��l�r oldu�una inand���m�z bir y�kleme s�reci sunmaya �al��t�k. Bu s�rekli geli�en s�rece ili�kin sizden gelen geri beslemeler �zellikle ho� kar��lanmal�d�r.
Ana da��t�c�lara
ek olarak, FreeBSD portlar halinde binlerce aranan programdan olu�an bir
software koleksiyonunu da sunmaktad�r. Kas�m 2000 ortas� itibar� ile 4000'in
�zerinde port bulunmaktad�r. Port listesi http sunucular�ndan, oyunlara,
dillere, edit�rlere ve neredeyse aradaki her�eye da��lm�� durumdad�r. T�m
portlar�n kolleksiyonu yakla��k olarak 100 MB bo� alan gerektirir. T�m portlar
kendi orijinal kaynaklar�na "delta" olarak tan�mlan�r. B�ylece
portlar� g�ncellemek daha kolay olmakta ve daha eski olan 1.0 port koleksiyonu
i�in gereken disk alan�n� b�y�k oranda azaltmaktad�r.
Bir portu derlemek i�in, y�klemek istedi�iniz portun directory'sine girmeniz,
make install
yazman�z geri kalan�n� sisteme b�rakman�z yeterlidir. Her yap�land�rd���n�z
port orijinal da��t�m CDROM'undan yada yerel FTP sitesinden dinamik bir
�ekilde y�klenmektedir. Sonu�ta tek ihtiyac�n�z diskinizde yeteri kadar
yerinizin olmas�d�r. Neredeyse her port �nceden derlenmi� bir "paket"
halinde bulunmaktad�r. B�ylece kaynaktan kendi protuna derlemek istemeyenler
i�in port basit bir pkg_add komutyla y�klenebilir.
FreeBSD'nin y�kleme ve kullanma s�recinde size yard�mc� olacak bir�ok dok�man
FreeBSD 2.1 ve sonraki s�r�mlerde /usr/share/doc directory'sinde bulunabilir.
Yerel olarak y�klenmi� k�lavuzlar� HTML g�sterme yetenegi olan herhangi
bir programla a�a��daki URL'llerde bulabilirsiniz.
FreeBSD El
Kitab�
http://www.freebsd.org/handbook/index.html
FreeBSD FAQ
http://www.freebsd.org/FAQ/index.html
Ayr�ca ana kopyalar� ve son g�ncellemeleri
http://www.FreeBSD.org adresinde g�rebilirsiniz.